productiebos kappen Foto Koos vd Spek

Combinatie landbouw en bosbouw

De combinatie van landbouw en bosbouw op één perceel geeft ecologische en economische opbrengsten die groter zijn dan de som der delen, weet ZLTO-bestuurder Jack Verhulst.

Gezonde planten - Agroforestry Foto Peter van Houweling.JPG

Er is een betere opbouw van organische stof, dankzij het afgevallen blad en vruchten. Er wordt meer CO2 vastgelegd. Het landschap is gevarieerder, en de biodiversiteit neemt toe. Bovendien is het landbouwgewas minder gevoelig voor extreme temperaturen of neerslaghoeveelheden. Zie hier de voordelen van de combinatie van bosbouw en landbouw.

In de eerste jaren na de aanplant, als de bomen nog weinig ontwikkeld zijn, geeft het perceel een gangbare landbouwkundige opbrengst. De bomen staan in rijen, zodat alle werkzaamheden gewoon met gangbare landbouwmachines zijn uit te voeren. Als de bomen groter zijn, kan de gewasopbrengst in de buurt van de bomen wel lager zijn, bijvoorbeeld door schaduw, maar tussen de rijen zou de gewas-opbrengst juist hoger kunnen zijn, vooral vanwege een beter microklimaat.

Fraaier landschap

Bovendien leveren de bomen dan hun opbrengst, zoals fruit, noten, energiehout of stikstofbinding. Een variant is een bloemenrand in de rij van de bomen. Dat helpt bij natuurlijke plaagbestrijding en het levert een fraaier landschap. De provincie Noord-Brabant ziet perspectief in agroforestry en stelde Piet Rombouts aan als projectleider.

Hij gaat boeren stimuleren om ermee te beginnen. Zo’n twintig boeren toonden al interesse. Er is geld om voor tien van hen een plan te maken te maken en voor het opzetten van een Brabants agroforestry-netwerk. Op 15 december 2016 is een startbijeenkomst gehouden voor de boeren.

Rombouts werkt nog bij de Brabantse Milieufederatie, maar doet dit werk nu vanuit zijn eigen bureau. ‘Boeren hebben steeds minder mogelijkheden om hun gewassen te sturen met bemesting en gewasbescherming, omdat de regels steeds strenger worden. De externe input wordt steeds minder. Ze zijn daarom wel gedwongen om te kijken naar een weerbaarder systeem, dat zelf zorgt voor bodemvruchtbaarheid en bijvoorbeeld vocht beter vasthoudt.’

Inpassen

Rombouts verwacht dat het voor boeren nog een hele klus zal zijn om agroforestry in te passen in hun bedrijfsvoering. Maar de kansen zijn legio, denkt hij. Ten eerste omdat de gecombineerde productie voordelen biedt. Dat zal nog niet gelijk financieel veel opleveren, verwacht hij. Groot voordeel is de combinatie met natuurontwikkeling via het Groen Ontwikkelfonds Brabant (GOB). Boeren krijgen dan de helft van de grondwaarde vergoed, houden de agrarische bestemming en kunnen blijven oogsten van het land. ‘Een perfectie combinatie en heel aantrekkelijk voor boeren.’

Ook ZLTO-portefeuillehouder Natuur en landschap Jack Verhulst ziet ‘zeker perspectief’ voor agroforestry. Hij ziet kansen om het te combineren met de grootschalige bosplannen die enkele grote partijen hebben voor Nederland. ‘Dat is net zo mooi en het levert ook nog productie. Dat is bijna twee ruggen uit één varken.’