Joost Blaauwhof - Nieuwe Oogst
ZLTO heeft afgelopen maand een agrarische excursie georganiseerd. Praktijkvoorbeelden van duurzame ontwikkelingen binnen agrarische bedrijven rondom het Natura 2000-gebied Regte Heide & Riels Laag werden bezocht.
Het doel van de veelomvattende dag was om bestuurders en medewerkers van betrokken gebiedspartners een beter inzicht te geven in de uitdagingen waarmee agrariërs te maken hebben in het gebied. Daarbij moet centraal staan welke waarde agrariërs hebben voor een succesvol gebiedsproces op het gebied van bodem-, water- en natuurbeheer. En daarnaast is de boerenondernemer cruciaal voor de voedselproductie en de diversiteit van het landschap.
ZLTO-bestuurder Remco Beekers opende de dag en verklaarde het nut van de samenkomst. ‘Op deze manier kunnen we onderling met bestuurders en mensen die ambtelijk betrokken zijn het gesprek voeren. Daarnaast kunnen we een indruk geven van de agrarische bedrijven, die allen op een andere manier bezig zijn met verduurzaming.’
Wat houdt een GGA in?
De Gebiedsgerichte aanpak-trajecten zijn ongeveer twee jaar geleden in veel gebieden opgestart. In die GGA-trajecten staat de te realiseren transformatie van het landelijk gebied centraal. Dat gebeurt door bij natuurgebieden slimme combinaties te zoeken voor een toekomst voor landbouw, voldoende water en een goede bodem, terwijl de natuur versterkt moet worden.
ZLTO zet zich in om het landbouwperspectief omtrent de Natura 2000-gebieden te garanderen. Dat is een heel hard uitgangspunt. Van agrarisch ondernemers wordt al veel gevraagd. ‘Wij willen zorgen dat alles wat van onze boeren en tuinders gevraagd wordt, werkbaar blijft juist vanwege hun maatschappelijk belang’, verklaart Beekers. ‘Wij zitten er voor het belang van onze agrariërs en voor de toekomst van de sector. Dat is een keihard principe’
Agrarische excursie
Beekers opende de dag, waarna het gezelschap, per huifkar, drie agrarische bedrijven bezocht. Ieder met een eigen benadering. ‘We wilden laten zien dat extensivering van landbouw slechts één manier is om te verduurzamen, maar niet de enige manier. Doelen en middelen moeten we wel uit elkaar blijven houden. Je kan de veestapel krimpen, maar dat is slechts één middel op weg naar verduurzaming.’
‘Er zijn ook andere middelen, denk eens aan mestaanwending, voermaatregelen of andere managementmaatregelen’, verklaart Beekers. En dus werd in Riel de Beleefboerderij Van Het Zandeind bezocht. Daarna richtte het gezelschap de blik op innovatieve duurzaamheid bij melkveebedrijf De HeiWeiden en eindigde de trip bij Familie Kools, waar de focus ligt op gezonde bodem en dierenwelzijn. ‘De diversiteit van de ondernemingen liet juist zien hoe je progressie kan maken op verschillende manieren. Je kan ondernemers niet op een hoop vegen.’
Het effect
‘Deze dag heeft ook een beperkt beeld bij de aanwezigen weg kunnen nemen’, denkt Beekers. ‘In ieder Natura 2000-gebied kan een tegenstrijdigheid aan bod komen, terwijl de agrarische bedrijven onder een vergrootglas liggen. In het Ulvenhoutse bos bleek het uitlaten van honden veel invloed op de stikstofuitstoot te hebben, ergens anders is bijvoorbeeld een snelweg een bepalende factor.’
Het bezoek van de verschillende bedrijven opent ogen, verwacht de bestuurder. ‘Deze plannen zijn al twee jaar in opbouw, maar bij het zien van praktijkvoorbeelden, zie je de blik van de aanwezigen verruimd worden. Het is belangrijk om mensen mee te nemen in het ultieme vakmanschap van een boer of tuinder. ‘
‘Waar willen we naartoe? Die vraag moet beantwoord worden. We moeten gaan bekijken hoe een gebied er over een aantal jaren uit moet gaan zien. Met als doel dat de situatie van Natura 2000-gebieden niet verslechtert, maar juist verbetert. Maar waarbij ook wordt gekeken naar het perspectief van de agrarische sector.’
Praktijkkennis voor juiste stimulans
‘Het moet gebiedsgericht aangepakt worden. Nu zitten we in de fase dat er gewerkt wordt aan onze visie voor bijvoorbeeld dit gebied’, legt Beekers uit. Door betrokkenen te laten kennismaken met de verduurzaming op het platteland wordt het perspectief vergroot, is de intentie. ‘Wij verwachten dat in het najaar te kunnen terugkoppelen naar onze leden. Dan gaan we kijken of we steun vinden.’
De bestuurder heeft goede hoop op het behoud van perspectief voor de ondernemer in Natura 2000-gebied. ‘In aanloop naar de uiteenzetting van dat plan is het goed geweest om met gebiedspartijen, die betrokken zijn bij het project, bedrijven te bezoeken. Zodat duidelijk is geworden dat er verschillende wegen zijn die naar verduurzaming leiden.’
Uiteindelijk moet er geld vrijgemaakt worden voor het primaire doel en dat is een toekomstbestendig landelijk gebied, waar nadrukkelijk ruimte is voor agrarisch ondernemerschap. Maar dat geld moet juist besteed gaan worden, is de conclusie. ‘We moeten oplossingen stimuleren die het gebied écht verder kunnen helpen. Dat kan op verschillende manieren, maar met als rotsvast principe dat boeren en tuinders een toekomst moeten hebben’, besluit Beekers.